Modern Dünyanın Süper Gücü: Odaklanmak

Odaklanmak, modern dünyanın belki de en etkili süper gücü. Arka planda sürekli bir bildirim bombardımanı, sürekli farklı yönlerden esen sosyal medya fırtınası ve bir yandan yetiştirilmesi gereken işlerin ortasında, dikkat toplamak adeta bir sanat haline geldi. Hadi bir şekilde dikkati toplayıp işe koyulduk, dikkati ve odağı kaybetmemek de ayrı bir olay. Eğer siz de odaklanma konusunda sorun yaşıyorsanız, hiç de yalnız değilsiniz, yapılan araştırmalara göre toplumun %98'i benzer durumda. Hal böyleyken, odaklanmanın ve odaklı kalmanın yollarını bulanlar süper güçlere sahiptir desek yeridir. Bugünkü makalemizde sizi odaklanma konusunda süper kahraman yapacak ve %2'lik kesime taşıyacak ipuçlarına yer vereceğiz.

1. "Hayır" Demeyi Öğrenmek:
   Her şeye evet demek, sizi bir süper kahraman yapmaz, aksine bitkin bir insana dönüştürebilir. Hayır demeyi öğrenmek, odaklanmanız gereken işlere daha fazla ayırmanıza yardımcı olur. Sırf başkalarını üzmemek için verilen sözler, çoğu zaman tutulamadığında daha büyük hayal kırıklığı ve üzüntü yaratır. Başarının kuşkusuz milyonlarca yolu var, fakat başarısı olmanın tek bir garantili yolu varsa o da herkesi memnun etmeye çalışmaktır.
   
2. Çoklu Görev Yanılgısı:
   Aynı anda birden fazla işi yapmaya çalışmak (çoklu görev, multitasking) odaklanmanın önündeki en büyük engeldir. Bir çok araştırma çoklu görevin hem verimi düşürdüğünü hem de katbekat yorucu olduğunu ortaya koymaktadır. İşleri ayrı ayrı ve odaklanarak yapmak, aynı anda yapmaya çalışmaya kıyasla daha kaliteli sonuç almaya olanak sağlar.
   
3. Ortamı Hazırlamak:
   Beynimizin odaklanması sağlamak için çevredeki uyarıcıları mümkün olduğunca azaltmalıyız. Örneğin çalışma masanızın üzerindeki her bir nesne, tam odaklanmışken zihninizi başka yerlere alıp götürebilecek saatli bir bomba gibidir. Benzer şekilde kokular ve sesler de dikkat dağıtıcı olabilir. Çalışırken radyo dinlemek yerine entrümental müzik dinlemek, dikkatin dağılması riskini azaltacaktır. Bunun tam tersi de geçerlidir, örneğin dizi ve film müzikleri izleyenlerin odağını diri tutmak için özenle seçilmektedir.
   
   Benim odaklanma ritüelimin olmazsa olmazı kulaklık ve film müzikleri listesidir. Kulaklıklarımı takıp çalma tuşuna basar basmaz, beynim otomatikman odaklanma moduna girer. Ses gibi kokuyu da bu yönde kullanmak mümkündür, örneğin her odaklı çalışma seansından önce belli bir kolonya ya da parfüm ya da kahve kokusu kullanmak, bir süre sonra beynin kokuyu duyduğu anda odaklanmaya hazır hale gelmesine yardımcı olacaktır.
   
4. Dijital Odak Hırsızları:
   Her türlü bildirim, zaten zor kurulan odağı bir anda dağıtabilecek denli güçlüdür. Odak bir kez dağıldı mı tekrar kurmak zor olduğu gibi, cep telefonları bir zincir etkisi ile birkaç saniyelik göz atmayı saatlerce zaman kaybına dönüştürebilir. Telefonunuzdaki uygulamaların ana gelir kapısı sizin odağınızdır, ne kadar uzun süre size ekran başında tutarlarsa o kadar çok reklam gösterip o kadar çok kazanırlar.
   
   Tam çalışmaya başlamışken, gelen bir Whatsapp mesajı yüzünden elinize telefonu aldınız, oradan kayın biraderinizin kaynının paylaştığı Instagram gönderisi dikkatinizi çeler. Yarım saat kaydırmanın ardından tam işe geri dönecekken iş arkadaşınızın geçen gün bahsettiği komik kedi videosunu aramak için Youtube'e girdiniz, 1 saat daha gitti. Youtube'un ilk yıllarında bir Songül Karlı videosu altındaki "Arif'in Manchester'a attığı golü arıyordum" yorumu bunun en eğlenceli örneğidir sanırım.
   
   Kısacası eğer cep telefonunuz için bir verimlilik ya da odaklanma uygulaması arıyorsanız, boşuna aramayın, tüm telefonlarda fabrika ayarlı gelen böyle bir özellik var: kapatma düğmesi.
   
5. E-posta Kontrolü ve Diyeti:
   Odağınızı çalmaya en müsait başka bir uygulama da e-postanızdır. Sürekli gelen e-postalar dikkatinizi dağıtır. E-postalarınızı sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez kontrol edebilirsiniz. Bu, beyninizi "her an yeni bir şey gelme ihtimali" stresiyle yorulmaktan kurtarır. Hatta bunu bir adım ileriye götürüp günün sadece belirli bir saatinde yeni posta kontrolü yapabilirsiniz. Bir süre sonra birlikte çalıştığınız kimseler de sizin rutininize alışacak ve sizden ne zaman yanıt bekleceğini bilecektir. Bu maddeyi yazarken, kaçınılmaz bir şekilde ben de önce iş hesabımı sonra da kişisel e-posta hesabımı kontrol ettim, neyseki aksiyon almam ya da cevap vermem gereken bir posta yoktu da hızlıca geri dönüp bu cümleyi yazabildim.
   
6. Görev Listesi:
   Günlük bir görev listesi hazırlayın. Öncelikli işlerinizi belirleyin ve sırayla tamamlayın. Bitirdiğiniz her görevden sonra listenin üzerine bir çizik atmak harika hissettirecektir. Listenin yazılı olması, beyninizin listeyi aklınızda tutacak bir bölümünü daha odaklanmaya ayırmanıza yardımcı olacaktır. İdeal liste en fazla 6 maddeden oluşmalı ve o günü karlı kapattığınızı gösterecek altı çizili bir madde içermelidir. Listenizde olmayan ve plansız gelişen işleri tamamladıktan sonra onları listeye üstü çizili bir şekilde eklemek de motivasyon sağlayacaktır. Görev listesinin bir güzel yanı da her bir madde tamamlanamasa bile bir sonraki günün listesinin ana hatlarını belirlemesidir.
   
7. Egzersiz: Beyin ve Vücut Jimnastiği:
   Düzenli fiziksel aktivite, beyninize giden kan akışını artırır ve odaklanma yeteneğinizi geliştirir. Basit ama düzenli bir egzersiz, ağır ama düzensiz olanlara yeğdir. Yürümek en güzelidir. Beyin egzersizleri de yararlıdır. TV izlemek ya da telefonu sonsuza kadar kaydırmak gibi pasif etkinlikler yerine sudoku, bulmaca çözmek ya da kitap okumak gibi aktif etkinlikler yapmalıdır.
   
8. Doğru Beslenme: Akıllı Yiyecekler:
   Sağlıklı bir diyet, zihinsel performansınızı doğrudan etkiler. Omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve tam tahıllar gibi beyin dostu gıdalar tüketin. Fast food ya da şekerli gıdalar insülin seviyenizi hızla artırıp bir süre sonra da hızla düşüreceği için, odaklanmaya zorlaştıracak, rehavet ve yorgunluk hissi verecektir.
   
9. Molalar: Mikro Tatiller:
   Uzun süre çalışmak yerine, kısa molalar verin. Her 90-120 dakikada bir 10-15 dakika ara vermek, zihninizi tazeler ve odaklanmanızı artırır. Bir fincan kahve, bir yürüyüş veya kısa bir meditasyon iyi gelecektir. Domatesin gücünden yararlanıp Pomodoro Tekniği'ni de kullanabilirsiniz. Pomodoro tekniği, zamanı 25 dakikalık çalışma dilimlerine ve 5 dakikalık molalara böler.
   
10. Pozitif Ortam:
    Çevrenizde sizi motive eden ve destekleyen insanlar bulundurmanız çok önemlidir. Olumsuz enerji yayan kişilerden uzak durun, bu tip kişiler sizin de enerjinizi düşürecektir. Pozitif bir ortam, odaklanmanızı ve verimliliğinizi artırır.
    
11. Zaman Bloklama:
    Günlük programınızı yarım saatlik zaman bloklarına ayırın ve her bloğu belirli bir göreve ayırın. Sabah saatlerini yaratıcı işler için, öğleden sonraları ise rutin işler için kullanabilirsiniz. Bu yöntem, enerjinizi en verimli şekilde kullanmanızı sağlar ve gün boyunca daha üretken olmanıza yardımcı olur.
    
12. Düzenli ve Kaliteli Uyku:
    Yeterince ve kaliteli uyku, odaklanma yeteneğinizi artırır. Gece uykusu ile zihninizi dinlendirin ve güne enerjik başlayın. Bir bilgisayarı ya da elektronik aleti yeniden başlattığınızda bazı problemlerin çözülmesine benzer şekilde iyi bir uyku zihninizde yeniden başlama. Bu sayede mevcut problemlerinize yeni bakış açıları ve çözümler bulmanız mümkün olur.

Unutmayın, bu alışkanlıkların hepsini bir günde benimsemek zorunda değilsiniz. Her şeyi bir anda değiştirmeye çalışmak yerine, adım adım ilerlemek daha etkili olacaktır. Hatta bazı alışkanlıklar size hiç uygun olmayabilir ve bu tamamen normaldir. Her küçük adım, büyük bir değişimin başlangıcı olabilir. Bu nedenle, sabırlı olun ve kendinize zaman tanıyın. Odaklanma süper gücünüzü keşfetmek ve en verimli halinize ulaşmanız konusunda başarılar dilerim.